Czym jest dysplazja łokcia u psa?
Dysplazja łokcia to schorzenie układu kostno-stawowego, które najczęściej występuje u psów ras dużych i olbrzymich. Jest to choroba o podłożu genetycznym, prowadząca do nieprawidłowego rozwoju stawu łokciowego, co skutkuje jego niestabilnością, stanem zapalnym, a w konsekwencji – zwyrodnieniem i bólem.
Dysplazja łokcia to niejednorodna jednostka chorobowa, obejmująca kilka schorzeń wpływających na prawidłowe funkcjonowanie stawu. Choroba zazwyczaj rozwija się w okresie wzrostu szczeniąt i jeśli nie zostanie wcześnie wykryta i leczona, może prowadzić do poważnych problemów z poruszaniem się w dorosłym wieku.
Przyczyny dysplazji łokcia u psów
Dysplazja łokcia ma złożone podłoże i może być wynikiem zarówno czynników genetycznych, jak i środowiskowych.
Czynniki genetyczne
- Dysplazja łokcia ma silne uwarunkowania genetyczne i jest dziedziczona z pokolenia na pokolenie.
- Niektóre rasy psów są szczególnie predysponowane do tej choroby, w tym:
- Owczarki niemieckie
- Labradory retrievery
- Golden retrievery
- Rottweilery
- Nowofundlandy
- Dogi niemieckie
- Berneńskie psy pasterskie
Czynniki środowiskowe
- Zbyt szybki wzrost w okresie szczenięcym – nadmierne tempo wzrostu może powodować nierównomierny rozwój kości i stawów.
- Nieprawidłowa dieta – nadmiar białka i kalorii, a także nieodpowiedni stosunek wapnia do fosforu, mogą prowadzić do zaburzeń rozwoju chrząstki i kości.
- Nadwaga i otyłość – nadmierna masa ciała zwiększa obciążenie stawów, co przyspiesza rozwój zmian zwyrodnieniowych.
- Zbyt intensywny wysiłek fizyczny u młodych psów – nadmierne bieganie, skoki lub treningi na twardym podłożu mogą prowadzić do mikrourazów i rozwoju dysplazji.
Rodzaje dysplazji łokcia
Dysplazja łokcia obejmuje różne schorzenia, które mogą występować pojedynczo lub jednocześnie w jednym stawie. Do najczęściej diagnozowanych postaci należą:
- Niepołączony wyrostek łokciowy (UAP – Ununited Anconeal Process) – fragment wyrostka łokciowego nie zrasta się prawidłowo z kością łokciową, co prowadzi do niestabilności stawu i rozwoju zwyrodnienia.
- Oddzielona kostka przyśrodkowa kłykcia kości ramiennej (OCD – Osteochondritis Dissecans) – nieprawidłowy rozwój chrząstki stawowej powoduje jej oddzielenie i powstanie wolnych fragmentów w stawie.
- Fragmentacja wyrostka dziobiastego przyśrodkowego (FCP – Fragmented Coronoid Process) – fragment wyrostka dziobiastego oddziela się od reszty kości, powodując ból i stan zapalny.
- Nieprawidłowe dopasowanie kości promieniowej i łokciowej (Incongruence) – kości przedramienia nie rozwijają się równomiernie, co prowadzi do nadmiernego nacisku w obrębie stawu i jego uszkodzenia.
Objawy dysplazji łokcia u psa
Objawy mogą pojawiać się już u szczeniąt w wieku 4–10 miesięcy, jednak niektóre psy wykazują symptomy dopiero w wieku dorosłym, gdy dochodzi do zaawansowanych zmian zwyrodnieniowych. Do najczęstszych objawów należą:
- Kulawizna przednich kończyn – szczególnie po intensywnym wysiłku lub dłuższym odpoczynku.
- Niechęć do ruchu – pies unika biegania, zabawy, wchodzenia po schodach.
- Sztywność i problemy z poruszaniem się – szczególnie widoczne po dłuższym leżeniu.
- Ból przy dotykaniu łokci – pies może reagować niepokojem lub agresją podczas badania stawu.
- Obrzęk w okolicy stawu łokciowego – wynikający ze stanu zapalnego i nagromadzenia płynu w stawie.
- Nieprawidłowy chód – pies może stawiać łapy w nietypowy sposób, aby unikać bólu.
Diagnostyka dysplazji łokcia
W celu potwierdzenia diagnozy weterynarz przeprowadza szczegółowe badania:
- Badanie kliniczne – ocena sposobu poruszania się, reakcja na dotyk i testy funkcjonalne stawu.
- RTG stawu łokciowego – pozwala wykryć zmiany kostne i ocenić stopień zaawansowania choroby.
- Tomografia komputerowa (CT) lub rezonans magnetyczny (MRI) – stosowane do szczegółowej oceny uszkodzeń chrząstki i innych struktur stawu.
- Artroskopia – małoinwazyjna metoda diagnostyczna pozwalająca ocenić wnętrze stawu za pomocą kamery i jednocześnie usunąć uszkodzone fragmenty chrząstki.
Leczenie dysplazji łokcia u psa
Leczenie zależy od stopnia zaawansowania choroby oraz wieku psa. Można wyróżnić metody zachowawcze i operacyjne.
Leczenie zachowawcze
- Kontrola masy ciała – redukcja wagi zmniejsza obciążenie stawów.
- Odpowiednia aktywność fizyczna – umiarkowane spacery, pływanie, unikanie skoków i biegania po twardym podłożu.
- Leki przeciwbólowe i przeciwzapalne (NLPZ) – np. meloksykam, karprofen, stosowane w celu łagodzenia bólu.
- Suplementacja diety – glukozamina, chondroityna, MSM oraz kwasy omega-3 wspierają regenerację chrząstki.
- Fizjoterapia i rehabilitacja – masaże, hydroterapia i laseroterapia pomagają w utrzymaniu sprawności stawu.
Leczenie chirurgiczne
W przypadkach zaawansowanej dysplazji operacja może być konieczna. Stosowane metody to:
- Usunięcie fragmentów kostnych (artroskopia lub chirurgia otwarta) – stosowane w przypadku FCP i OCD.
- Osteotomia korekcyjna – w przypadkach nieprawidłowego dopasowania kości promieniowej i łokciowej.
- Endoprotezoplastyka stawu łokciowego – wymiana stawu na protezę w skrajnych przypadkach.
Dysplazja łokcia to poważne schorzenie, które może znacząco obniżyć komfort życia psa. Wczesne wykrycie choroby i odpowiednie leczenie mogą spowolnić rozwój zmian zwyrodnieniowych i zmniejszyć ból. Regularna kontrola zdrowia, utrzymanie prawidłowej masy ciała oraz dostosowana aktywność fizyczna pomagają zapobiegać powikłaniom.
Świadomość ryzyka dysplazji, szczególnie u ras predysponowanych, pozwala właścicielom na szybkie podjęcie działań profilaktycznych i leczenia, co znacznie poprawia jakość życia czworonoga.