Czym jest przewlekła niewydolność nerek u psa?
Przewlekła niewydolność nerek (PNN) to postępujące, nieodwracalne uszkodzenie funkcji nerek, które prowadzi do stopniowego pogarszania się stanu zdrowia psa. Nerki pełnią kluczową rolę w organizmie – filtrują toksyny, regulują gospodarkę wodno-elektrolitową oraz uczestniczą w produkcji hormonów. Gdy dochodzi do ich uszkodzenia, organizm nie jest w stanie skutecznie usuwać szkodliwych substancji, co prowadzi do zatrucia i zaburzeń metabolicznych.
Choroba ta rozwija się stopniowo, a pierwsze objawy mogą być niezauważalne przez długi czas. Wczesne wykrycie i odpowiednie leczenie mogą jednak spowolnić postęp choroby i poprawić komfort życia psa.
Przyczyny przewlekłej niewydolności nerek
PNN może mieć różne podłoże, a jej rozwój często wynika z długotrwałego uszkodzenia tkanki nerkowej. Do najczęstszych przyczyn należą:
- Proces starzenia się organizmu – u starszych psów nerki stopniowo tracą swoją zdolność do filtrowania krwi, co zwiększa ryzyko niewydolności.
- Przewlekłe infekcje układu moczowego – nawracające zakażenia mogą prowadzić do uszkodzenia nerek i stopniowej utraty ich funkcji.
- Choroby dziedziczne – niektóre rasy, takie jak cocker spaniele, shar pei, golden retrievery i beagle, są bardziej podatne na genetyczne choroby nerek.
- Toksyczne substancje – spożycie trujących substancji, takich jak antyfryz, niektóre leki przeciwbólowe (np. ibuprofen, paracetamol) lub rośliny toksyczne dla psów, może prowadzić do ostrego i przewlekłego uszkodzenia nerek.
- Kłębuszkowe zapalenie nerek – choroba autoimmunologiczna, w której układ odpornościowy atakuje tkankę nerkową.
- Niedrożność dróg moczowych – kamica moczowa lub guzy w drogach moczowych mogą prowadzić do uszkodzenia nerek na skutek utrudnionego odpływu moczu.
- Nadciśnienie tętnicze – wysokie ciśnienie krwi uszkadza delikatne struktury kłębuszków nerkowych, co stopniowo prowadzi do ich niewydolności.
- Choroby ogólnoustrojowe – cukrzyca, choroba Cushinga czy przewlekła niewydolność wątroby mogą negatywnie wpływać na funkcjonowanie nerek.
Objawy przewlekłej niewydolności nerek
Pierwsze objawy PNN są często niespecyficzne i mogą być mylone z innymi schorzeniami. W miarę postępu choroby stają się jednak coraz bardziej widoczne. Do najczęstszych symptomów należą:
- Zwiększone pragnienie i częste oddawanie moczu (poliuria i polidypsja) – pies pije więcej wody i częściej oddaje mocz, nawet w nocy.
- Utrata apetytu i spadek masy ciała – organizm nie przyswaja odpowiednio składników odżywczych, co prowadzi do chudnięcia i osłabienia.
- Osłabienie i apatia – pies staje się mniej aktywny, szybciej się męczy i unika zabawy.
- Nieświeży oddech o zapachu amoniaku – wynika z nagromadzenia toksyn w organizmie (mocznicy).
- Wymioty i biegunka – częsty objaw zaawansowanej niewydolności nerek, wynikający z gromadzenia się toksyn w przewodzie pokarmowym.
- Odwodnienie – mimo zwiększonego spożycia wody, organizm nie jest w stanie jej prawidłowo zatrzymać.
- Bladość błon śluzowych – może świadczyć o anemii, która często towarzyszy przewlekłej niewydolności nerek.
- Osłabienie mięśni i drżenia – zaburzenia elektrolitowe mogą prowadzić do skurczów i drżenia mięśni.
- Wrzody w jamie ustnej – wynikające z podrażnienia błon śluzowych przez toksyny mocznicowe.
Diagnostyka przewlekłej niewydolności nerek
Aby potwierdzić PNN, weterynarz przeprowadza szereg badań diagnostycznych:
- Badanie krwi – ocenia poziom kreatyniny, mocznika (BUN) i fosforu, które wzrastają w przypadku niewydolności nerek.
- Badanie moczu – analiza gęstości moczu, obecności białka, krwi oraz glukozy pomaga ocenić funkcję filtracyjną nerek.
- Pomiar ciśnienia krwi – nadciśnienie często towarzyszy przewlekłej niewydolności nerek i może przyczyniać się do jej pogłębienia.
- USG jamy brzusznej – pozwala ocenić wielkość i strukturę nerek oraz wykryć ewentualne nieprawidłowości.
- RTG – stosowane do oceny nerek, zwłaszcza w przypadku podejrzenia kamieni lub guzów.
Leczenie przewlekłej niewydolności nerek
PNN jest chorobą przewlekłą i nieuleczalną, ale odpowiednie leczenie może spowolnić jej postęp i poprawić jakość życia psa.
Dieta nerkowa
- Ograniczenie białka – wysokiej jakości, łatwostrawne białko w umiarkowanych ilościach zmniejsza obciążenie nerek.
- Niski poziom fosforu – pomaga ograniczyć uszkodzenia nerek i spowolnić progresję choroby.
- Kwasy tłuszczowe omega-3 – mają działanie przeciwzapalne i wspierają funkcjonowanie nerek.
- Wysoka zawartość przeciwutleniaczy – chronią komórki przed dalszym uszkodzeniem.
Leczenie farmakologiczne
- Inhibitory ACE (enalapryl, benazepryl) – obniżają ciśnienie krwi i zmniejszają obciążenie nerek.
- Leki obniżające poziom fosforu (sewelamer, węglan wapnia) – pomagają ograniczyć uszkodzenia nerek.
- Leki moczopędne – stosowane w przypadkach obrzęków i nadmiaru płynów w organizmie.
- Erytropoetyna – stosowana w przypadku anemii wynikającej z niewydolności nerek.
- Leki przeciwwymiotne (maropitant, metoklopramid) – łagodzą nudności i poprawiają apetyt.
Terapia płynowa
- Podskórne lub dożylne wlewy płynów – pomagają usunąć toksyny i utrzymać nawodnienie organizmu.
Przewlekła niewydolność nerek to poważne schorzenie, które wymaga systematycznej kontroli i odpowiedniego leczenia. Właściciele psów z PNN powinni regularnie monitorować stan zdrowia swoich pupili, przestrzegać zaleceń dietetycznych oraz dbać o odpowiednie nawodnienie zwierzęcia. Dzięki właściwej opiece wiele psów z przewlekłą niewydolnością nerek może żyć przez długie lata w dobrej jakości życia.